Sancak Kavramı ( STARBOARD) ve rütbeler neden kolda ?

   Sancak kelimesinin anlamına baktığımız zaman geminin sancak yani sağ tarafına verilen addır. İskele (port) ise sol tarafıdır. Hemen hemen günlük hayatta en çok kullanılan kelimelerdendir. Sancak kavramı ilk kez M.S 983 yılında İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Denizcilikte kürek ve yelken sporlarında kullanılan en önemli kavramlardan biridir. İngilizler denizcilik bakımından dünyaya yön vermiş milletlerdendir. Denizci devlet denildiği zaman öncelikle akla İngiltere gelir. Oysa sadece bir ada devleti olan İngiltere'de denizcilik 15. ve 16.yüzyıllardan itibaren gelişmeye başlamıştır. Bu noktaya gelme sebepleri coğrafi keşiflerin ortaya çıkması ve en önemlisi de devletin kararlılığıdır.

Sonunda denizcilik o milleti ve yönetimleri kontrol ve yönetmeye başlar. Ta ki, yeni ve daha güçlü bir denizci devlet ortaya çıkana kadar. Şu anda dünya denizlerinin bir çoğunun kontrolü Amerika Birleşik Devletleri kontrolü altındadır. 

   Genellikle İspanyollar, Portekizliler ve Venediklilerin denizcilikte rol aldığını görmekteyiz. İngiltere'nin ardından birçok ülke coğrafi keşiflere imza atmıştır. Kısaca değinmek gerekirse dünyadaki yetersiz kaynaklardan dolayı devletler yeni bölgeler keşfetmeye çalışmıştır. Özellikle bunlardan en önemlilerden olan İpek ve Baharat yollarının Osmanlı Devleti'nin eline geçmesinden dolayı, Avrupalıları yeni yollar aramaya sevk etti. Orta Çağ'ın sonuna kadar dünyanın birçok yeri henüz bilinmiyordu. İşte bu yeni yollar arama girişimleri sırasında pek çok yer ilk kez keşfedildi ve yeni ticaret yolları bulundu. 

   İlk olarak Portekizli Bartelmi Dias Afrika'nın en güney ucu olan Ümit Burnu'nu buldu. İspanyol asıllı Cristoph Colomb, İspanya'nın Palas limanından hareket edip Atlas Okyanusu'nu aşarak Amerika Kıtası'nı 1492' de buldu.Ancak Amerika'ya ilk kez gelen Vikinglerdir. 1000'li yıllarda Kanada'ya çıkmışlardır daha sonra oraya ayak uyduramayıp tekrar İskandinav bölgesine geçmişlerdir. Colomb bu kıtayı Hindistan zannettiğinden batısındaki Bahama takımadalarına Batı Hint Adaları, halkına da Hintliler adını verdi. Daha sonları Amerika'ya 3 sefer daha düzenlendi böylelikle kıtanın orta ve güney kısımlarını da keşfetti. Colomb'un ölümünden kısa bir süre sonra İtalyan gemici Ameriko Vespuçi, Amerika'nın Hindistan değil yeni bir kıta olduğunu dünyaya ilan etti ve kıtaya onun adı verildi. İspanyollar Macellan'ı, İngilizler ise James Cook'u büyük okyanusları keşfetmesi için görevlendirmiştir. Cook'un yolculuklarının tarihte ki önemine baktığımız zaman Avrupalıların Büyük Okyanus'ta kurduğu sömürgelere öncülük etmesi etmesi oldu.

    İngilizler denizcilik literatürüne birçok kelime kazandırmıştır. Starboard kelimesini ele aldığımızda Star Türkçe karşılığı 'Yıldız' demektir. Bu yıldız zabitlerin rütbelerindeki yıldızlardan esinlenip konulmuştur. Board ise 'Borda' demektir. Geminin su üstünde olan dış kısmıdır. Yani baktığımız zaman geminin sağ tarafına yıldız bordasına denmektedir. Geminin sağ tarafını sadece zabitler, iskele kısmını ise mürettebat kullanmaktadır.  Bu ayrım bir süre ortadan kalkmıştır.

   Rütbelerin neden kolda olduğunu da açıklamak istiyorum. Bildiğimiz üzere gemilerde çalışan insanlar özellikle yaz mevsimi sıcağa maruz kalmaktadır. Özellikle zabitler ve komutanlar terlediklerinde yüzlerini kolları ile silmektedir. Rütbelerin kolda olma sebebi ise burada yatmaktadır. Rütbeler sert ve kaygan bir şekilde yapılmıştır bu yüzden kollarını istedikleri gibi kullanamıyorlar.

İngilizlerin üniformaya verdiği değeri görüyoruz. Daha sonra bundan etkilenen milletler üniformalarını bu şekilde dizayn ediyorlar.